Τα τελευταία χρόνια η γιόγκα έχει αρχίσει να γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής αλλά και να χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο σαν ένα ακόμα εργαλείο σε ειδικά θεραπευτικά προγράμματα όπως η εργοθεραπεία. Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αρχίσει να γίνονται έρευνες για τα πολλαπλά οφέλη της γιόγκα στην ανάπτυξη των παιδιών με ή χωρίς διαταραχές και τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Στα πλαίσια της εργοθεραπείας η γιόγκα έρχεται να μας βοηθήσει με στόχους όπως η αντίληψη σώματος, η ισορροπία, ο κινητικός σχεδιασμός, το ομαδικό και φανταστικό/συμβολικό παιχνίδι, η επικοινωνία, η συγκέντρωση και η αυτορύθμιση, η αυτοέκφραση και η κοινωνική αλληλεπίδραση.

Τι είναι η γιόγκα;
Η λέξη “γιόγκα” σημαίνει “ένωση”. Ένωση σώματος και νου, ένωση με τον πραγματικό εαυτό μας. Έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ινδία και ουσιαστικά πρόκειται για ένα ολιστικό σύστημα που προωθεί την υγεία και την ευεξία σε όλα τα επίπεδα (σωματικό, νοητικό, συναισθηματικό).
Όταν μιλάμε για γιόγκα σε παιδιά, τότε σωματική άσκηση, δημιουργικότητα, συγκέντρωση, γέλιο και χαλάρωση γίνονται ένα! Μέσα από μαγικά ταξίδια σε διαφορετικές συνθήκες και καταστάσεις, σε όλον τον κόσμο, ξυπνάμε το σώμα μας, αλλάζουμε μορφές, αποκτούμε γνώσεις και καλλιεργούμε σεβασμό για τον εαυτό μας, για τους άλλους και για το περιβάλλον μας.

Τι ακριβώς κάνουμε με τα παιδιά στη γιόγκα;
Βήμα 1: Ξυπνάμε το σώμα μας
Παίζουμε, χορεύουμε, τεντωνόμαστε, γελάμε! Ζεσταίνουμε και ετοιμάζουμε έτσι το σώμα μας για τις ασκήσεις που ακολουθούν...

Βήμα 2: Ασκήσεις/πόζες γιόγκα (yoga asanas), παιχνίδια αναπνοής
Ακολουθούμε κάθε φορά ένα θέμα, για παράδειγμα “Ένα ταξίδι στο βουνό” , “Ένα ταξίδι στο διάστημα”, “το Φθινόπωρο”, “τα Χριστούγεννα”. Παίρνουμε τις κλασικές σωματικές ασκήσεις - στάσεις της γιόγκα και τις κάνουμε δυναμικές, τους αλλάζουμε ονόματα, τις συνδυάζουμε μεταξύ τους. Γινόμαστε τεράστια βουνά, ακίνητα δέντρα, ζώα που τρέχουν, πουλιά που πετούν, συνηθισμένα ή παράξενα αντικείμενα. Προκαλούμε το σώμα μας με παιχνίδια ισορροπίας. Μαθαίνουμε να αναπνέουμε με διάφορους αστείους τρόπους, να συνδυάζουμε την αναπνοή με την κίνηση του σώματός μας, και κυρίως, μαθαίνουμε να καταλαβαίνουμε την αναπνοή μας. 

Βήμα 3: Καθοδηγούμενη χαλάρωση - οραματισμός
Αφού έχουμε ξυπνήσει σώμα και μυαλό, ολοκληρώνουμε το ταξίδι μας χαλαρώνοντας. Ξαπλώνουμε σε άνετη θέση, παρατηρούμε την αίσθηση του σώματός μας και τη νοητική και συναισθηματική μας κατάσταση και σιγά σιγά αποκτούμε τον έλεγχο αυτής της κατάστασης. Μαθαίνουμε τρόπους να διαχειριζόμαστε συναισθήματα όπως το άγχος ή ο θυμός, αποκτούμε δεξιότητες αυτορύθμισης. Χρησιμοποιούμε ιστορίες που μας οδηγούν στη χαλάρωση και παράλληλα αφήνουν τη φαντασία μας να ταξιδέψει. Eστιάζουμε στο σήμερα και στο τώρα.

Ποια είναι τα οφέλη της γιόγκα στα παιδιά;
Μέσα από διασκεδαστικές ασκήσεις-παιχνίδια τα παιδιά:
●    Δυναμώνουν το σώμα τους και αποκτούν ευλυγισία
●    Αναπτύσσουν κινητικές δεξιότητες και ισορροπία
●    Βελτιώνουν τη στάση του σώματός τους
●    Αναπτύσσουν αυτογνωσία και αυτοέλεγχο
●    Δουλεύουν τόσο ατομικά, όσο και ομαδικά, μαθαίνοντας να μοιράζονται και να συνεργάζονται
●    Τονώνουν το μυοσκελετικό, το κυκλοφορικό, το αναπνευστικό, το ενδοκρινικό, το πεπτικό τους σύστημα
●    Αναπτύσσουν τη φαντασία και τη δυνατότητα οραματισμού
●     Ανακαλύπτουν τρόπους χαλάρωσης και διαχείρισης άγχους
●    Δημιουργούν, αυτοσχεδιάζουν, εκφράζονται, γελούν, αναπτύσσουν θετική στάση και αισιοδοξία
●    Γνωρίζουν, αποδέχονται και εξελίσσουν τον εαυτό τους
…ανάμεσα σε άλλα

Πηγές

Anderson, S., & Frick, S. Developmental Therapeutic Yoga: Merging Concepts of Yoga and Sensory Integration for Individuals with Special Needs. April 21-23, 2005, Vital Links, Teaneck, NJ
Buckley-Reen, A. Yoga Therapy for the Child with Developmental Challenges. October 12-13, 2007, PG Chambers School, Cedar Knolls, NJ
Fedosh, M., Promoting Health and wellness in the school setting.