Η αποτελεσματική επικοινωνία αποτελεί το αντικείμενο της λογοθεραπείας.

Η Λογοθεραπεία ασχολείται με την αναγνώριση, πρόληψη, διάγνωση και τον σχεδιασμό πλάνου αποκατάστασης σε δυσκολίες της επικοινωνίας παιδιών και ενηλίκων. Τέτοιες δυσκολίες που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργικότητα του ατόμου στο σπίτι, στο σχολείο, στην κοινωνία, αποτελούν διαταραχές στην ομιλία, διαταραχές πρόσληψης και έκφρασης του λόγου, διαταραχές μάσησης-κατάποσης και διαταραχές επικοινωνίας.

Έτσι λοιπόν, ο λογοθεραπευτής παρέχει στο παιδί τις κατάλληλες ευκαιρίες ώστε να ενισχύσει εκείνες τις δεξιότητες που εμποδίζουν τη γλωσσική του ανάπτυξη:

• Δεξιότητες ομιλίας, π.χ. η ικανότητα να αρθρώνει σωστά όλους τους ήχους ΄φωνήματα’ της γλώσσας (γόδα αντί για ρόδα) και να τους χρησιμοποιεί σωστά μέσα στα λέξη (βώρο αντί για δώρο), να μιλά με ομαλό ρυθμό, χωρίς να κομπιάζει ή να ‘κολλάει’ και να επαναλαμβάνει ήχους.
• Δεξιότητες αντίληψης και έκφρασης του λόγου, π.χ. η ικανότητα να αντιλαμβάνεται σωστά τη σημασία των λέξεων και να χρησιμοποιεί πλούσιο λεξιλόγιο, να τοποθετεί σε σωστή σειρά τα μέρη του λόγου σε μια πρόταση ώστε να δημιουργεί συντακτικά ορθές εκφορές, να χρησιμοποιεί σωστά άρθρα, καταλήξεις ρημάτων, ουσιαστικών και αντωνυμιών ώστε να δημιουργεί γραμματικά ορθές εκφορές, να κάνει σωστή χρήση της γλώσσας με στόχο τη διαπροσωπική επικοινωνία ακολουθώντας τους κανόνες συζήτησης.
• Οι επικοινωνιακές δεξιότητες, π.χ. να δείχνει ενδιαφέρον για τους γύρω του, να ξεκινάει το ίδιο συνδιαλλαγές, να καταλαβαίνει και να κάνει χρήση χειρονομιών και λέξεων, να έχει βλεμματική επαφή με τον συνομιλητή, να ακολουθεί εντολές, να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα των άλλων και να εκφράζει τα δικά του.

Η ανάπτυξη όλων αυτών των δεξιοτήτων σε προσχολική ηλικία είναι αναγκαία ώστε να αποφευχθούν τυχόν δυσκολίες στις ακαδημαϊκές δεξιότητες κατά τη σχολική ηλικία, αλλά και στην κοινωνικοποίηση του παιδιού γενικά.

Λαμβάνοντας υπόψη τα αναπτυξιακά ορόσημα της γλωσσικής ανάπτυξης, τις ηλικίες δηλαδή κατά τις οποίες τα παιδιά κατακτούν τις δεξιότητες έκφρασης και αντίληψης λόγου και ομιλίας, υπάρχουν παιδιά που αποκλίνουν από τη ‘φυσιολογική’ πορεία την ανάπτυξης κάποιων ή όλων των δεξιοτήτων. Είναι γενική παραδοχή ότι κάθε παιδί ακολουθεί τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Επίσης κάποια παιδιά είναι ‘latetalkers’ και τελικά καλύπτουν τη διαφορά από τους συνομήλικους. Παρόλα αυτά, όταν υπάρχει υποψία για καθυστέρηση στην έκφραση ή/και στην αντίληψη του λόγου, καλό είναι οι γονείς να επισκεφτούν κάποιον ειδικό.

Αιτία των δυσκολιών λόγου και ομιλίας είναι η προωρότητα, η απώλεια ακοής, το χαμηλό νοητικό δυναμικό, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, αναπτυξιακή καθυστέρηση, νευρολογικές διαταραχές και ανατομικές δυσμορφίες.

Αφού ο λογοθεραπευτής αξιολογήσει την επικοινωνιακή συμπεριφορά του ατόμου, εντοπίζει τις δυσκολίες, οργανώνει και εφαρμόζει εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα. Έτσι, επιλέγει στρατηγικές και θεραπευτικές μεθόδους, προσαρμόζει και αναπροσαρμόζει τους θεραπευτικούς στόχους και καθορίζει τη συχνότητα και τη διάρκεια των θεραπειών ανάλογα με τις ανάγκες καθώς και τις δεξιότητες του κάθε ατόμου.

Κάνοντας την αποτελεσματική επικοινωνία ανθρώπινο δικαίωμα, προσβάσιμο και εφικτό για όλους.