“Θεραπεία; Δεν νομίζω… Τι είναι αυτό; Καινούρια “μόδα”; Το παιδί μου είναι πολύ μικρό, θα μεγαλώσει και θα το ξεπεράσει… Ξέρω πολλά παιδιά που είναι πολύ “χειρότερα”… Μόλις ασχοληθώ λίγο μαζί του δεν δυσκολεύεται σε τίποτα… Εξάλλου βρίσκω χαριτωμένες τις δυσκολίες του μερικές φορές… Εμείς δεν είχαμε τέτοια πράγματα παλιά και μεγαλώσαμε μια χαρά… Ε, λεφτά προσπαθείτε να μας πάρετε και εσείς…”
Το τελευταίο διάστημα πιάνω συνέχεια τον εαυτό μου να επιχειρηματολογεί σε γονείς, υπέρ της ένταξης των παιδιών τους σε θεραπευτικό πρόγραμμα, βρίσκοντας απέναντί μου συχνά καχυποψία και αμφισβήτηση. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στην Εργοθεραπεία έμαθα πολλά πράγματα για την ανάπτυξη του ανθρώπου, την ανατομία, την κινησιολογία, την ψυχολογία, τη σημασία της λειτουργικής ενασχόλησης και της ισορροπίας μεταξύ των καθημερινών “έργων” των ανθρώπων.Έμαθα πώς να αξιολογώ την ποιότητα ζωής των ανθρώπων και να σχεδιάζω προγράμματα για να την ενισχύσω, εξασφαλίζοντας την ύπαρξη υγείας και ευεξίας. Πήρα το πτυχίο μου, συνέχισα να διαβάζω, να πληρώνω για να εκπαιδεύομαι σε νέες μεθόδους, σε νέα εργαλεία, να προβληματίζομαι, να προσπαθώ να εξελίξω την επαγγελματική μου ιδιότητα μέρα με τη μέρα. Είμαι έτοιμη λοιπόν!
Και έρχομαι αντιμέτωπη με την πραγματικότητα. Ζούμε σε μια εποχή που τα πάντα τα αντιμετωπίζουμε με έντονο σκεπτικισμό και είμαστε έτοιμοι να τα καταδικάσουμε με την πρώτη ευκαιρία. Δεν υπάρχει πίστη σε ιδέες και ανθρώπους, εν μέρει δικαιολογημένα, καθώς όλοι μας έχουμε απογοητευτεί πολλές φορές.
Σε συζητήσεις μου με γονείς που συναντώ για πρώτη φορά πάντα προσπαθώ να καταλάβω τον λόγο που βρίσκονται μπροστά μου, συζητώντας για το παιδί τους. Συνήθως μου λένε:
“Η δασκάλα του μας έστειλε, επειδή δυσκολεύεται στο σχολείο. Εγώ δεν βλέπω καμία δυσκολία”.
“Πήγαμε σε έναν παιδίατρο-αναπτυξιολόγο και μας είπε ότι είναι 10-12 μήνες πιο πίσω από την χρονολογική ηλικία του, και ότι πρέπει να κάνει πρόγραμμα για να καλύψει αυτό το κενό”.
“Έκανε το ξαδερφάκι του πρόγραμμα και οι γονείς του είναι ευχαριστημένοι από την πρόοδό του στην καθημερινή ζωή του και στο σχολείο”.
“Δεν συγκεντρώνεται. Θέλω να διαβάζει μόνος του για το σχολείο, και να διαβάζει και λίγο πιο γρήγορα! Κάθομαι μαζί του όλο το απόγευμα για να τον βοηθάω.”
Παρά τους διαφορετικούς λόγους που μπορεί να έχει κάθε γονέας για να φέρει το παιδί του για αξιολόγηση, όντως τον τελευταίο καιρό μπαίνει σε αυτήν την διαδικασία σχετικά εύκολα. Το γεγονός όμως ότι ο εκάστοτε λόγος ήταν λάθος, φαίνεται τη στιγμή που του ανακοινώνεται ότι το παιδί του όντως χρειάζεται βοήθεια, και ότι θα μπορούσε να επωφεληθεί από ένα θεραπευτικό πρόγραμμα. Τότε που προκειμένου να μην συνειδητοποιήσει/αποδεχτεί ότι όντως υπάρχουν κάποιες ανησυχητικές ενδείξεις θα κατηγορήσει τους πάντες και τα πάντα.
Και θα προσπαθήσει να δικαιολογήσει την οποιαδήποτε δυσκολία του παιδιού:
“Στο σχολείο το τμήμα του έχει πολλά παιδιά, και η δασκάλα δεν έχει χρόνο για να ασχοληθεί με το κάθε παιδάκι”.
“Δουλεύουμε και οι δύο γονείς και δεν περνάμε πολύ χρόνο μαζί του”.
“Έχει ένα μικρότερο αδερφάκι και μιμείται τις συμπεριφορές του, γι’ αυτό φαίνεται να είναι λίγο πιο “πίσω”.
“Δεν ξεκίνησε νωρίς το σχολείο, και έτσι δεν έχει μάθει τόσα πράγματα όσα τα άλλα παιδάκια της ηλικίας του”.
“Είναι ο χαρακτήρας του έτσι. Και εγώ έτσι ήμουν.”
Ή θα ρίξει το φταίξιμο σε εμένα:
“Αυτά που κάνατε ήταν πολύ δύσκολα για την ηλικία του”.
“Δεν σας συμπάθησε, και όταν δεν συμπαθεί κάποιον δεν κάνει τίποτα”.
“Δεν ήταν κατάλληλη η αίθουσα που έγινε η αξιολόγηση, δεν είχε τα κατάλληλα παιχνίδια ή είχε πάρα πολλά παιχνίδια”.
“Ήσασταν πολύ αυστηρή μαζί του, και δεν έχει μάθει έτσι”.
“Πόσων χρονών είπαμε ότι είστε; Πόσα χρόνια δουλεύετε;”
“Ιδιωτικός φορέας είστε, φυσικά και θα μου λέγατε ότι το παιδί θέλει βοήθεια. Κοιτάτε το κέρδος σας.
”
Και έτσι απλά ακυρώνεται η δική μου προσπάθεια να είμαι σωστή επαγγελματίας. Εγώ είμαι ο “κακός” άνθρωπος που επινοώ δυσκολίες για να βγάλω λεφτά. Και επιχειρηματολογώ, γιατί γνωρίζω τη δουλειά μου και όσα λέω δεν είναι αβάσιμα. Όμως δεν υπάρχει πάντα ανταπόκριση, η επικοινωνία δεν είναι πάντα αμφίδρομη. Ίσως να μιλάω “ακαταλαβίστικα”. Όμως γνωρίζω την αλήθεια! Και αυτό με πεισμώνει. Πάρτε και μια δεύτερη γνώμη!
Είτε το καταφέρνω είτε όχι, προσπαθώ πάντα να μεταδώσω αυτά που πραγματικά αισθάνομαι, αυτά που γνωρίζω καλά:
Η δουλειά μου δεν είναι να συγκρίνω τα παιδιά μεταξύ τους ανά ηλικιακή ομάδα και να βάλω ταμπέλα σε όποιον χαλάει την ομοιομορφία. Κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και είναι τεράστιο λάθος να προσπαθούμε να τα βάλουμε όλα σε ένα καλούπι. Ο στόχος δεν είναι να γίνουν όλα τα παιδιά ίδια, σαν καλά ρυθμισμένα ρομπότ, αλλά να έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ευκαιρίες στη ζωή.
Σε έναν κόσμο που εμείς δημιουργήσαμε, δεν γίνεται να αφήνουμε τα παιδιά να βγάλουν άκρη μόνα τους για το πώς θα αντεπεξέλθουν στις ολοένα και σκληρότερες απαιτήσεις της καθημερινότητας. Δεν μεγαλώνει κάθε γενιά με τον ίδιο τρόπο, δεν έχει τις ίδιες ικανότητες ή προκλήσεις. Αν σκεφτούμε την καθημερινότητά μας και αυτή μας απογοητεύει, τότε πώς μπορούμε να νομίζουμε ότι υπάρχουν οι ιδανικές συνθήκες για να μεγαλώσει ένα παιδί με σωματική και ψυχική υγεία;
Υπάρχει μόνο ένας ουσιαστικός λόγος για να σκεφτεί ένας γονέας να μπει με το παιδί του σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα: η Ευτυχία του παιδιού. Όχι η δυσκολία του στο σχολείο. Ούτε επειδή το είπε κάποιος δάσκαλος ή γιατρός. Ούτε επειδή το κάνουν πολλοί γύρω μας. Ο μόνος λόγος για να προχωρήσει ένας γονέας σε μια τέτοια κίνηση είναι το να έχει αμφιβολίες ότι το παιδί του είναι πραγματικά ευτυχισμένο. Αμφιβολίες ότι έχει τα εφόδια και την αυτοπεποίθηση να ζήσει τη ζωή του. Ότι μπορεί να μαθαίνει από το περιβάλλον του, από αντικείμενα και ανθρώπους, και να χρησιμοποιεί αυτή τη μάθηση λειτουργικά. Ότι νιώθει καλά μέσα στον εαυτό του, και ότι δεν στερείται πράγματα που έχει δικαίωμα να έχει σαν παιδί. Ότι μπορεί να παίξει και να αλληλεπιδράσει με άλλους και να πάρει ευχαρίστηση από αυτό. Ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ικανότητές του 100%, σε κάθε περίπτωση, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Για εμένα αυτός είναι ο λόγος για να ενταχθεί ένα παιδί σε θεραπευτικό πρόγραμμα. Και μόνο όταν το πρόγραμμα γίνεται για τους σωστούς λόγους έχει σίγουρη επιτυχία.
Θα ήθελα οι γονείς να με βλέπουν όπως πραγματικά είμαι: σαν έναν σύμμαχο στην προσπάθειά τους να μεγαλώσουν ένα ευτυχισμένο παιδί.
